อาสาแต่งหน้าผู้วายชนม์

ใบหน้าที่เราจะได้เห็นกันในครั้งสุดท้ายมีความสำคัญ มันเป็นภาพจำ นั่นทำให้รู้สึกจริงๆ ว่าการแต่งหน้าให้ผู้วายชนม์ช่วยเยียวยาญาติ ความสุขใจเวลาที่เห็นญาติของผู้วายชนม์รู้สึกดีขึ้นเมื่อเราแต่งหน้าเสร็จ ญาติก็ยิ้มได้เพราะผู้เสียชีวิตดูสบายขึ้น

.

คุณลูกน้ำ วสุธิดา สุขสมเพียร เป็น จิตอาสาแต่งหน้าผู้วายชนม์ เปิดเพจส่วนตัว ฅน แต่งหน้าศพ อาสาช่วยงานนี้ในพื้นที่กรุงเทพฯ ปทุม นนทบุรี และพื้นที่ใกล้เคียง งานอาสานี้ค่อนข้างเฉพาะตัวมากๆ น่าสนใจว่า เธอได้อะไรจากกิจกรรมนี้ ทำไมจึงเป็นจิตอาสางานนี้มาเนิ่นนานถึง 5 ปีแล้ว

.

คุณลูกน้ำเล่าว่า เธอเป็นสาวขาลุย ในช่วงวัยรุ่นชอบดูภาพจากหนังสืออาชญากรรม อยากทำอาสากู้ภัย ไปอบรมแล้ว แต่พอบอกคุณพ่อคุณแม่ไม่อนุญาต และพอมีเหตุซึ่งหน้าก็มักจะลงไปช่วยเบื้องต้นก่อนทุกครั้ง ช่วงหนึ่งเธอใช้ทักษะการแต่งหน้าที่มี ตกแต่งหน้าผู้เสียชีวิตให้ญาติและคนรู้จัก ทำให้เห็นว่ากิจกรรมนี้มันสมารถเยียวยาจิตใจของญาติผู้เสียชีวิตได้จริงๆ จึงเริ่มหาความรู้และพร้อมที่จะลงมือทำจิตอาสาด้านนี้จริงจัง ผู้เขียนถามคุณลูกน้ำว่า เธอมีอาชีพเป็นช่างเสริมสวย หรือช่างแต่งหน้ามาก่อนหรือเปล่า เธอหัวเราะแล้วตอบว่าเปล่า เธอทำด้วยความสนใจส่วนตัวล้วนๆ

ความเป็นมาของจิตอาสาแต่งหน้าผู้วายชนม์
เมื่อก่อนน้ำชอบอ่านนิตยสารอาชญากรรมค่ะ เป็นความชอบส่วนตัวค่ะ แปลกไหมคะ (หัวเราะ) ภาพที่ตีพิมพ์ในหนังสือมักจะเป็นภาพโหดๆ ถ้าเราเป็นญาติ เป็นคนรักของผู้เสียชีวิตก็คงหดหู่

น้ำเคยอยากเป็นอาสากู้ภัยแต่ที่บ้านไม่อนุญาต มันคงมากเกินไป ก็เลยต่อรองว่างั้นเป็นอาสาแต่งหน้าผู้วายชนม์นะ พ่อกับแม่คงรู้สึกแปลกๆ แต่สุดท้ายก็ยอม น้ำทำมาเรื่อยๆ รู้สึกว่ามันสุขใจจริงๆ ค่ะ ใจฟูเมื่อเห็นญาติยิ้มได้แม้ในขณะที่เขากำลังร้องไห้

การแต่งหน้าผู้วายชนม์นี้ทำเป็นอาชีพ หรือเป็นจิตอาสา
น้ำเป็นจิตอาสาค่ะ ไม่ได้รับเงินจากงานนี้เลย ทำ “ฟรี ” ใครติดต่อมาก็ทำให้ อาชีพจริงๆ ของน้ำคือเป็นตัวแทนขายประกันชีวิต และเป็นนักแสดงสมทบอิสระ งานที่ทำค่อนข้างอิสระ สามารถจัดเวลาได้ จึงเป็นอาสาได้

น้ำทำอาสาแต่งหน้าศพ ฟรี มีวัตถุประสงค์หลักคือ เพื่อเยียวยาจิตใจของญาติ ภาพจำครั้งสุดท้ายควรจะเป็นภาพที่สวยงาม ภาพที่ญาติเห็นคือตอนรดน้ำศพ หรือภาพใบหน้าก่อนฌาปนกิจ ใบหน้านี้ควรจะเป็นภาพจำที่ดี เช่น รู้สึกว่าผู้เสียชีวิตกำลังนอนหลับสงบ ไปดี ไม่ห่วง ไม่กังวล น้ำไม่ได้แต่งหน้าฉูดฉาดแบบไปออกงานราตรี หรือแต่งให้โดดเด้ง จุดประสงค์สำคัญคือ ให้เขาดูใกล้เคียงคนที่นอนหลับอย่างสงบ และสบาย

เคยมีเคสเป็นน้องที่รู้จักกัน น้ำแจ้งแฟนเขาว่าจะเข้าไปแต่งหน้าให้น้อง แฟนเขาบอกว่าโรงพยาบาลแต่งมาให้แล้ว เราก็รับทราบ แต่ขอไปเติมให้อีกรอบ พอไปถึงหน้างานก็พบว่า แต่งเปลือกตาสีทอง ปากสีแดง มันไม่ไช่ตัวตนของผู้วายชนม์เลย — ก็เลยคุยกัน ลบแล้วแต่งกันใหม่ เมื่อเสร็จเรียบร้อย แฟนของน้องยิ้มทั้งน้ำตาบอกว่าใช่ น้องชอบทาปากสีนี้

บางคนไม่เห็นด้วยกับการแต่งหน้าศพ แต่บางคนก็รู้สึกว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องจำเป็น เพราะผู้วายชนม์ตอนที่ยังมีชีวิตเป็นคนรักสวยรักงาม ดูดี — เรื่องแบบนี้เราไม่ว่ากัน ใครสบายใจอย่างไรก็ทำตามนั้น น้ำเป็นจิตอาสาที่ออกมาทำหน้าที่นี้เพราะ คนที่ทำจิตอาสาด้านนี้มีน้อย ถ้าญาติผู้เสียชีวิตต้องการให้น้ำไปแต่งหน้าให้คนที่เขารัก น้ำยินดีไปทันที น้ำเชื่อว่ามันช่วยเยียวยาญาติ ได้จริงๆ ทำแล้วสุขใจ

จริงๆ แล้วมีอาชีพการรับจ้างแต่งหน้าผู้วายชนม์อยู่นะคะ แต่น้ำไม่ได้ทำเป็นอาชีพ และเพื่อลดความขัดแย้งน้ำจึงเปิดเพจ และมีกลุ่มเพื่อนที่เป็นจิตอาสามาทำกิจกรรมนี้ด้วยกัน ญาติของผู้วายชนม์ต้องติดต่อผ่านเพจ อีกช่องทางหนึ่งก็คือ พวกเราฝากข้อมูลการติดต่อกลุ่มอาสาแต่งหน้าผู้วายชนม์ไว้กับสัปเหร่อหือเจ้าหน้าที่ที่วัด หรือพระที่วัดซึ่งอยู่ในย่านกรุงเทพและนนทบุรี ปทุมธานีและพื้นที่ใกล้เคียง ถ้าใครต้องการความช่วยเหลือนี้ สัปเหร่อจะติดต่อเข้ามา ทีมของเราก็ไปแต่งหน้าผู้วายชนม์ให้ที่วัด

งานจิตอาสาแต่งหน้าผู้วายชนม์ให้อะไร
สิ่งแรกที่น้ำได้ทันทีก็คือ ความสุขใจเวลาที่เห็นญาติของผู้วายชนม์รู้สึกดีขึ้นทันทีเมื่อเราแต่งหน้าเสร็จ เป็นการช่วยเยียวยาญาติมีความสุข ความสบายใจเล็กๆ น้อยๆ บางทีญาติกำลังร้องไห้ แต่พอเห็นใบหน้าที่เราตกแต่งเรียบร้อยแล้ว ญาติก็ยิ้มได้เพราะผู้เสียชีวิตดูสวยงามสบายขึ้น ทุกครั้ง ที่น้ำแต่งหน้าเสร็จ ญาติมาเห็นแล้วก็จะพูดว่า หล่อแล้วสวยแล้ว นี่คือความสุขที่น้ำได้จากการเป็นอาสานี้ — ผู้วายชนม์เขาคงไม่สนใจหรอก เขาคงไปไหนต่อไหนแล้ว (หัวเราะ)

สิ่งที่ได้ในระยะหลังมานี้คือน้ำเห็นจริงๆ ว่า ความตายเป็นสัจธรรม เมื่อก่อนน้ำกลัวความตายนะห่วงทุกสิ่งอย่าง ขับรถก็กลัว แต่ตอนนี้กลายเป็นคนที่เตรียมพร้อมสำหรับความตายไปแล้ว ถึงขั้นเขียนบันทึกบอกญาติ บอกสามี บอกคนในครอบครัว เรื่อง ถ้าฉันตายไป ไม่ต้องทำอะไรเลยนะ เพราะน้ำบริจาคร่างกาย บริจาคอวัยวะ บริจาคดวงตา ไว้หมดแล้ว รับเงินประกันชีวิตไปอย่างเดียวพอ555 ความรู้สึกนี้มันชัดมาก ความตายเป็นสัจธรรม สุดท้ายทุกคนต้องตายจากกัน

น้ำเป็นอาสาอย่างจริงจังมา 5 ปีแล้ว แต่งหน้ามานับร้อยศพ หลากหลายรูปแบบ การทำอัตวิบาตกรรม (ซึ่งมีหลากหลายรูปแบบ และเป็นการเสียชีวิตที่ญาติต้องการการเยียวยามากที่สุด) การฆาตกรรม อุบัติเหตุ โรคภัยไข้เจ็บ หรือแม้แต่การจากไปแบบไม่คาดฝัน กระทันหัน — ผู้ช่วยกองละครคนหนึ่งที่น้ำรู้จัก เขาเป็นคนแข็งแรงดี วันนั้นเขากำลังกินข้าวอยู่กับแม่แล้วสำลัก แล้วก็เสียชีวิต ไม่มีใครคาดคิดว่าเรื่องแบบนี้จะเกิดขึ้น แต่มันก็เกิดขึ้น ตัวน้ำเองคุยโทรศัพท์กับคุณพ่อในตอนเย็น แล้วพอหนึ่งทุ่มคุณพ่อก็โดนยิง เสียชีวิต — ใบหน้าที่เราจะได้เห็นกันในครั้งสุดท้ายมีความสำคัญสำหรับน้ำ มันเป็นภาพจำ นั่นทำให้น้ำรู้สึกจริงๆ ว่าการแต่งหน้าให้ผู้วายชนม์เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับญาติ ช่วยเยียวยาญาติ และทำให้น้ำเป็นจิตอาสา

การเตรียมตัวและเทคนิคในงานอาสาแต่งหน้าผู้วายชนม์
พอตัดสินใจและลงใจที่จะเป็นจิตอาสาจริงจังก็ต้องศึกษาและเรียนรู้ อยากรู้เทคนิค เพราะผู้วายชนม์แต่ละคนไม่เหมือนกัน บางคนได้รับฟอร์มาลีนทำให้สีผิวเปลี่ยนเยอะมาก บางคนมีร่องรอยบาดแผลที่เราต้องกลบ ต้องทำไงให้ดูดี (เพราะการแต่งหน้านี้เพื่อเยียวยาจิตใจญาติ) search จาก fb. ทำให้ได้คุยกับ สนุ้ก สะพานบุญ [นางฟ้าแต่งหน้าศพ] ได้เรียนรู้จากน้องสนุ้กมากมาย จากนั้นก็ได้ความรู้จาก เอ เจ้าของฉายา เอหมื่นศพ (หัวเราะ) เอ เป็นจิตอาสาแต่งหน้าผู้วายชนม์อยู่ที่ชลบุรีได้คุยกัน มีปัญหาติดขัดตรงไหน ค่อยๆ แก้และปรับกันไป

ระยะหลังมานี้ มีน้องๆ ที่สนใจที่จะเป็นจิตอาสา น้ำก็แนะนำ ถ่ายทอดความรู้และเทคนิคให้ เป็นการส่งต่อความรู้

ศาสตร์นี้อาศัยความรู้ในเชิงเทคนิคอยู่บ้างค่ะ แต่ที่สิ่งสำคัญคือเรื่องใจ ประการแรกคือไม่กลัว ไม่แสดงปฏิกิริยา อาการรังเกียจ อาการกลัว ปฏิกิริยาเหล่านี้ทำให้ญาติรู้สึกแย่

— กิจกรรมนี้ (การแต่งหน้าผู้วายชนม์) เราทำเพื่อเยียวยาญาติผู้เสียชีวิต

หลักปฏิบัติ-การเตรียมตัว ของน้ำคือ
๑. เมื่อรับเคสแล้ว ตั้งใจดีๆ เตรียมตัว ตั้งหลัก
๒. เมื่อถึงสถานที่จัดงาน เข้ากราบพระ
๓. จุดธูป ทำความเคารพผู้วายชนม์ บอกกล่าวว่าเรากำลังจะทำอะไร บอกความตั้งใจดี ขออนุญาตล่วงเกินจับต้องร่างกายศรีษะ
๔. เริ่มกระบวนการแต่งหน้า แต่งตัว เปลี่ยนชุด ทาเล็บ มือ เล็บเท้า บางคนเป็นผู้ป่วยติดเตียงระยะยาว อาจจะต้องสระผมก็ทำได้

ถ้ามีคนอยากมีส่วนร่วมในการเป็นจิตอาสานี้จะทำอย่างไร
มีหลายคนอาจไม่เห็นความสำคัญของการแต่งหน้าผู้วายชนม์ ซึ่งก็ไม่เป็นไร แต่ถ้าใครต้องการให้แต่งหน้าผู้วายชนม์ ก็ติดต่อมาน้ำมาที่เพจได้เลย ย้ำว่าไม่มีค่าใช้จ่าย ฟรี

ผู้ที่อยากจะเป็นอาสา น้ำขอให้ถามใจตัวเองก่อน ถ้าเป็นกลุ่มของน้ำ น้ำจะสัมภาษณ์ก่อน แล้วจึงให้ความรู้และเทคนิค มันมีรายละเอียดอยู่เหมือนกันค่ะ — น้ำแต่งหน้าให้ผู้วายชนม์ดูผ่องใส หลับ และสบาย เท่านี้ค่ะ ทีมงานความสุขประเทศไทย ขอขอบคุณ ลูกน้ำ-วสุธิดา อย่างมากที่เปิดมุมมองการเป็นจิตอาสาและการใช้ชีวิต ขอบคุณมากๆ ค่ะ

………………………………………………..