“ศิลปะบำบัด” (Art Therapy) : เยียวยาจิตวิญญาณให้สมดุล
มนุษย์พบแล้วว่า “ศิลปะ” มิใช่เป็นเพียงกิจกรรมสร้างสรรค์ที่มีไว้ผ่อนคลายหรือเพื่อความเพลิดเพลินเท่านั้น แต่ยังสามารถนำศิลปะมาเยียวยาปัญหาด้านจิตใจได้อย่างดีเยี่ยม
เป็นเวลาเนิ่นนานมากแล้วที่ในต่างประเทศได้ใช้ “ศิลปะบำบัด” (Art Therapy) รักษาผู้ป่วยทาง กายและจิตใจ กระทั่งในประเทศไทยเราก็ใช้ ศิลปะบำบัดมานานกว่า 20 ปี แต่กลับเป็นที่รู้จักในวงแคบๆเท่านั้น
ผมคิดว่าศิลปะเป็นเรื่องลึกซึ้งมาก ยิ่งเรียนรู้มากขึ้นเท่าไหร่ก็ยิ่งรู้สึกว่าไม่มีจุดสิ้นสุดและศิลปะก็ทำงานกับจิตใจของคนได้น่าสนใจทีเดียวเพราะศิลปะมีศักยภาพที่จะเปลี่ยนแปลงมนุษย์ได้…
– อนุพันธ์ พฤกษ์พันธ์ขจี (ครูมอส – จิตรกรและนักศิลปะบำบัดในแนวมนุษยปรัชญา และเป็นผู้อำนวยการสถาบันศิลปะบำบัดในแนวมนุษยปรัชญา (Therapeutikum))
ซึ่งการเยียวยาดังกล่าว ก็คือ การนำเอาศิลปะแขนงต่างๆ (เช่น ดนตรี ระบายสี บทกวี วาดรูป ปูนปั้น ฯลฯ) มาบูรณาการเพื่อปรับสมดุลทางจิตใจและร่างกายให้แก่ผู้รับการบำบัด นักศิลปะบำบัดมักทำงานร่วมกับแพทย์ที่เข้าใจแนวคิดด้านมนุษยปรัชญา (Anthroposophy) เพื่อร่วมกันค้นหาสาเหตุแห่งความเจ็บป่วยที่แท้จริง และเยียวยาอาการนั้นๆด้วยศิลปะบำบัด
อาการและภูมิหลังของผู้ป่วยเป็นสิ่งสำคัญที่นักศิลปะบำบัดจะต้องรู้อย่างละเอียด เพื่อประโยชน์ในการวิเคราะห์และหาแนวทางว่าควรเลือกศิลปะแขนงใดในการเยียวยาที่เหมาะสม เช่น เลือกรักษาด้วยการให้หัดระบายสี ที่ลงลึกในรายละเอียด อย่างการเลือกสีที่เหมาะกับอาการนั้นๆ เลี่ยงสีที่ไม่เหมาะกับอาการ เช่น ไม่ใช้สีน้ำเงินกับผู้ป่วยโรคซึมเศร้าเพราะจะทำให้เขารู้สึกหม่นหมองมากยิ่งขึ้น แต่ควรเพิ่มความสดใสด้วยสีเหลือง หรือการใช้สีชอล์คเพื่อช่วยให้ผู้มีอาการล่องลอยขาดสมาธิ ใช้สีอะคลีลิกเพื่อสร้างความรู้สึกมั่นคงหนักแน่นให้แก่ผู้ป่วย
How … ?
ขั้นตอนแรกของการบำบัดด้วยศิลปะก็คือ แพทย์จะทำหารวินิจฉัยว่า ผู้ป่วยคนใดมีสาเหตุความเจ็บป่วยมาจากระบบใดในร่างกาย (เช่น ระบบประสาท ระบบเผาผลาญ) และสัมพันธ์กับอาการป่วยไข้ทางใจอย่างไร เพื่อที่จะเลือกแนวทางการรักษาที่ถูกต้อง
“ตับ” มีความสัมพันธ์กับความโกรธ ความพยายามสร้างแรงจูงใจ “ไต” เป็นความเกี่ยวข้องกับความหวาดความกลัว หายใจขัดในเด็กพัฒนาการช้าและพฤติกรรมที่ไม่อยู่นิ่ง ความดันเลือดสูงต่ำไม่คงที่ “หัวใจ” แสดงถึงความสนุกสนานร่าเริง อวัยวะแห่งแสงอาทิตย์ และสำหรับ “ปอด” มีความเกี่ยวเนื่องกับความโศกเศร้า
– นายแพทย์ Dr.Olaf Koob แพทย์แนวมนุษยปรัชญาชาวเยอรมันเราสามารถแนะนำผู้ป่วยได้ แต่ต้องเป็นหลังจากให้เขาได้วาดระบายอย่างอิสระ เพื่อดูว่าภาพที่เขาวาดให้ความรู้สึกอย่างไร แล้วค่อยเลือกองค์ประกอบที่เหมาะกับเขา หรือผู้ป่วยบางคนก็ไม่จำเป็นต้องใช้การวาดภาพ แต่อาจใช้การปั้น หรือใช้ดนตรีช่วยบำบัดแทน
– อนุพันธ์ พฤกษ์พันธ์ขจี (ครูมอส)
ปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้การรักษาประสบความสำเร็จก็คือ ความร่วมมือร่วมใจของพ่อแม่ ญาติพี่น้องของผู้ป่วย และสิ่งที่เป็นสัญญาณบ่งบอกว่าการรักษา นั้นได้ผลน่าพึงพอใจก็คือ งานศิลปะบำบัดนั้นๆ มีชีวิตชีวามากขึ้น
องค์ความรู้ทั้งปวงจากสถาบันศิลปะบำบัดนับว่ามีคุณค่าเป็นอย่างยิ่ง สมควรจะได้รับการเผยแผ่โดยเฉพาะหน่วยงานด้านเด็กและเยาวชน, ครูการศึกษาพิเศษ ผู้ที่สนใจในสาขาวิทยาศาสตร์ ตลอดจนบุคคลในครอบครัว เพื่อปรับสมดุลชีวิตก่อให้เกิดความปิติสุข
Where … ?
- สถาบันศิลปะบำบัดในแนวทางมนุษยปรัชญา
176 ถ.จรัญสนิทวงศ์ 7/1 แขวงท่าพระ เขตบางกอกใหญ่ กทม. 10600
วันจันทร์-ศุกร์ 09.30 – 17.00 น
โทรศัพท์ : 085-370-4202
- สตูดิโอศิลปะด้านใน (๗ Arts Inner Place)
เลขที่ 505 หมู่ 7 หมู่บ้านบ้านดง ต.เชียงดาว อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ 50170
สอบถามเพิ่มเติมโทร : 093-235-6679
